Gümrük Müşaviri Sn. Atilla Şahin beyin yazısıdır.

BPO (Banka Ödeme Yükümlülüğü) Ödeme Şeklinde KKDF Yükümlülüğü

İthalat bedellerinin ödenmesiyle ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca yayınlanan 2020/1 sayılı İthalat Genelgesi ile ithalat bedellerinin bilinen ödeme şekillerine “Banka Ödeme Yükümlülüğü” (BPO) eklemiş olup, 88/12944 sayılı Karar 3.üncü maddesinin d) bendinde BPO yer almaması nedeniyle bu ödeme şekline göre (BPO) yapılan ithalatlar için KKDF açısından bir yükümlülük doğup doğmayacağı hususunda tereddütler oluşmuştur.

Yeni bir ödeme şekli olan BPO, SWIFT sistemi üzerinden alıcının(ithalatçı) bankası ile satıcının bankası arasında elektronik ortamda oluşturulan ve ithalatçı bankanın belirli bir tutara kadar olan mal bedelinin ödenmesi tahhüdünü içeren bir ödeme şekli olarak değerlendirilebilir.

BPO ödeme şekline göre KKDF açısından hangi durumlarda yükümlülük doğar?

Bilindiği üzere, 88/12944 sayılı Kararın “Fonun kaynakları” başlıklı 3.üncü maddesinin (d) fıkrasında, kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatta %6 oranında bankalarca fon tahsili öngörülmüştür. Bu suretle ithalat işlemlerinde, mal bedelinin gümrük mevzuatında tanımlanan gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten önce transfer edildiğinin tevsik edilmesi şartıyla fon kesintisi yapılmamakta, mal bedelinin bu tarihten sonra transfer edilmesi halinde ise ithalatçı kredilendirilmiş olacağından kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılması öngörülmüştür.

BPO ödeme şekli, bazı yönleriyle ithale konu mal bedelinin ithalattan sonra ödenmesi sağlayan kabul kredili ile mal mukabili ödeme şekline benzemekte olduğu görülmekte. Kabul kredili ödeme şeklinde satıcının bankası kanalıyla gönderdiği poliçeyi alıcı(ithalatçı) kabul şerhi vermekte bazen de ithalatçının bankası bu poliçe üzerine aval şerhi vererek ödeme taahhüdünde bulunmaktadır. BPO da ise arada bir poliçe olmamakla birlikte alıcının bankası satıcının bankasına belirli bir tutara kadar olan mal bedeli için SWIFT mesajları üzerinden ödeme taahhüdünde bulunmakta. Diğer yönüyle de mal bedelinin ithalattan sonra ödenebilmesi bakımından da mal mukabiline benzemekte olduğu anlaşılmakta.

KKDF mevzuatı açısından bakılırsa gerek Gelir İdaresi Başkanlığının muhtelif yazıları, gerekse Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2017/20 sayılı Genelgede belirtildiği üzere, KKDF kesintisi yapılmadan ithalatın gerçekleşebilmesi için mal bedelinin gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten önce ihracatçının yurt dışı hesabına transfer edildiğinin gümrük idaresine tevsik edilmesi gerekmektedir. Genelge hükümlerine göre, ödeme şekli “akreditif”, “vesaik mukabili” ve “peşin ödeme” (Genelgenin uygulanması bakımından bu ödeme şekilleri “peşin” olarak kabul edilmektedir) olan işlemlerde mal bedelinin ithal beyannamesinin tescilinden önce transfer edildiğine ilişkin banka transfer belgesinin ID kodunun gümrük beyannamesinin 44 nolu tablosunda gösterilmesi gerekmektedir.

Aynı şekilde BPO ödeme şekline göre mal bedelinin gümrük yükümlülüğünün başladığı beyanname tescil tarihinden önce ödendiğine ilişkin banka tansfer belgesi ID kodunun gümrük beyannamesinin 44 nolu tablosunda beyan edilmesi halinde KKDF açısından bir yükümlülük doğmayacağı açıktır. Aksi durumda BPO ödeme şekline göre mal bedeli transferin beyanname tescil tarihinden sonra yapılması halinde, şayet beyana konu mal 88/12944 sayılı Karar hükümlerine göre ya da 2015/7511 sayılı Karar kapsamında fondan istisna tutulmamış ise,  KKDF mevzuatına göre vadeli bir işlem olarak kabul edileceğinden, KKDF açısından yükümlülük doğacağı değerlendirilmektedir.

11.06.2020

Atilla ŞAHİN